Temat: Leczenie biegunek
Gdy dochodzi do przyspieszonego przesuwania się treści pokarmowej, w wyniku czego następuje częste, płynne wypróżnienie mamy do czynienie z biegunką.
Chciałabym przybliżyć jej przyczyny oraz metody leczenia jakie możemy zastosować.
Przyczyny powstawania biegunki
Biegunki mogą następować na tle psychicznym oraz emocjonalnym, w sytuacjach stresowych. Przyczyny powstawania biegunek:
- fizyczne- oziębienie lub przegrzanie,
- mechaniczne- upośledzone trawienie, gdy spożywamy ciężkostrawne pokarmy, mamy zmniejszone wydzielanie soku żołądkowego oraz trzustkowego
- hormonalne- przy nadczynności tarczycy
- alergiczne- gdy cierpimy na alergie pokarmowe
-chemiczne- przy spożyciu środków przeczyszczających
-zakaźne- wywołane przez mikroorganizmy
- gdy dojdzie do zaburzenia flory bakteryjnej, np. podczas antybiotykoterapii, gdy nie wspomagamy się osłoną (florą bakteryjną)
U osób dorosłych biegunka najczęściej spowodowana jest błędami żywieniowymi oraz zatruciami. U dzieci jednak może ona świadczyć o bardzo poważnych chorobach. Jeżeli biegunka się utrzymuje należy natychmiast udać się do lekarza, gdyż nie leczona przede wszystkim u niemowląt może doprowadzić do śmierci.
Leki zapierające
Mają one za zadanie zmniejszenie ruchów perystaltycznych i wydłużenie przebywania treści pokarmowej w jelitach.
Wyróżnia się dwie grupy leków zapierających:
1. Leki działające objawowo- czyli te, które zatrzymują treść pokarmową w jelitach. Należy jednak pamiętać o tym, że wówczas więcej substancji przedostaje się ze światła jelita do naszego organizmu. Jest to bardzo niekorzystne jeżeli biegunka wywołana jest zakażeniem przez mikroorganizmy, bo więcej przedostaje się do naszego organizmu toksyny bakteryjnej. Do tej grupy należą także środki adsorpcyjne (np. węgiel aktywny). Jest on najbezpieczniejszą formą leczenia. Węgiel nie wchłania się, on jedynie przechodzi przez nasz przewód pokarmowy i zostaje w formie niezmienionej wydalany. Jego działanie polega na tym że adsorbuje na swojej powierzchni toksyczne substancje, produkty przemiany, wiąże je i jest z nimi wydalany. Nawet bardzo duże spożycie węgla aktywnego nie powoduje żadnych skutków ubocznych. Należy jednak pamiętać, by nie spożywać go z innymi lekami, gdyż po prostu lek ten zwiąże na swojej powierzchni i po prostu unieczynni. Najlepszą formą węgla aktywnego jest zawiesina, gdyż wówczas zwiększamy jego powierzchnię i tym samym pozbędziemy się więcej toksyn z organizmu. Tabletki warto rozdrobnić i zawiesić w szklance wody.
2. Leki działające przyczynowo- należą do nich chemioterapeutyki oraz antybiotyki. Niestety większość biegunek jest wywołanych przez wirusy, na które antybiotyki nie działają!!!
Najważniejsze żeby podczas biegunki stale uzupełniać płyny i utracone sole mineralne w organizmie.
Rodzaje środków przeciwbiegunkowych
1. Środki ściągające- skuteczne środki zapierające, które wykazują działanie przeciwzapalne i przeciwbakteryjne. Denaturują białka śluzu błony przewodu pokarmowego, wyniku czego powstaje ochronna warstwa, która utrudnia wymianę płynów przez ściany jelita. Należy do nich tanina- w biegunkach stosuje się białczan taniny. Prócz tego garbniki roślinne zawarte w jagodach (Borówka czarnica) oraz zw.bizmutu, które działają ściągająco, zapierająco, przeciwzapalnie (zw. bizmutu mogą uszkadzać szpik, dlatego stosuje się go sporadycznie)
2. Środki adsorpcyjne- czyli nierozpuszczalne w wodzie, chemicznie obojętne substancje, które nie wchłaniają się z przewodu pokarmowego. Mają działanie przyczynowe i objawowe. Przykładem jest węgiel aktywny. Jak wcześniej pisałam-wiąże na swojej powierzchni toksyny oraz bakterie, usuwa je z organizmu.
3. Śluzy roślinne i skrobia- pokrywają błonę śluzową izolując ją tym samym przed drażniącymi substancjami. Pośrednio hamują perystaltykę. Działają niestety tylko w początkowym odcinku przewodu pokarmowego, gdyż wchłaniają się do organizmu. Należą do nich korzeń prawoślazu i siemie lniane, które stosowane są w formie maceratów oraz skrobia pszenna, ryżowa, ziemniaczana, stosowane w formie kleików.
4. Diosmektyt (Smecta)- nie wchłania się z przewodu pokarmowego, tworzy barierę ochronną w przewodzie pokarmowym, zwiększa wytrzymałość śluzówki na substancje drażliwe. Stosuje się ją w leczeniu ostrych i przewlekłych biegunek przede wszystkim u dzieci.
5. Środki działające na mięśnie gładkie- np. difenoksylat-hamuje perystaltykę, słabo wchłania się z przewodu pokarmowego. Loperamid, który stosuje się w leczeniu objawowym, bardzo silnie hamuje perystaltykę, lecz nie wolno go stosować u dzieci poniżej 2 roku życia. Papaweryna- zmniejsza nadmierne skurcze jelit.
6. Sole nawadniające
7. Bakterie kw. mlekowego
8. Środki działające przyczynowo- antybiotyki oraz chemioterapeutyki wydawane na receptę lekarską.
Kilka słów na temat biegunek
Leczenie biegunki zależy od przyczyny jej powstania. Jeżeli przyczyną jest stres, przegrzanie organizmu warto zastosować środki zmniejszające perystaltykę. Jeżeli jednak przyczyną jest zatrucie pokarmowe, to warto zastosować preparaty, które pomogą nam je usunąć np. węgiel aktywny. Biegunkę u dzieci zawsze należy konsultować z lekarzem.
E. Janicka