Ksenotransplantacje-przeszczepy międzygatunkowe

Ksenotransplantacje uważane są za jedno z najbardziej interesujących a zarazem kontrowersyjnych zagadnień cywilizacyjnych. Chciałabym poruszyć temat wykorzystania serca świń jako substytutu serca ludzkiego.

Co to jest ksenotransplantacja?

Jest to przeszczepianie komórek, tkanek oraz narządów między różnymi gatunkami. Pierwszą próbę przeszczepienia serca odzwierzęcego człowiekowi podjęto w 1964 roku w USA. Serce to pochodziło od małpy i funkcjonowało po przeszczepieniu dwie godziny.

Serce i przeszczepy w obrębie jednego gatunku

Serce jest szczególnym narządem, gdyż jest tylko jedno. Na dzień dzisiejszy przeszczepienie serca uważa się za zabieg rutynowy. Serce spełnia w organizmie przede wszystkim funkcję mechaniczną, a nie metaboliczną, dlatego nie trzeba przebudowywać jego metabolizmu.  Niestety zapotrzebowanie na przeszczepiane serca w stosunku do ilości narządów jest niezrównoważona. Prócz tego problemem jest także dobranie odpowiedniego dawcy do biorcy pod względem cech zgodności tkankowej. Po przeszczepie należy zażywać leki immunosupresyjne ( obniżające układ odpornościowy) by nie doszło do odrzutu.

Tkanki zwierzęce wykorzystywane w medycynie ludzkiej

Do potrzeb medycznych wykorzystuje się już od lat powięzie, rozcięgna, kości bydlęce, zastawki świńskie, katgut (stosowany do szycia ran, a pozyskiwany z podśluzówki jelit baranich), dawniej także insulinę oraz czynnik VIII krzepnięcia krwi od świń.

Dlaczego świnia?

Serce świni domowej jest najbardziej podobne pod względem anatomicznym do serca człowieka, ale nie tylko, gdyż wykazuje też duże podobieństwo w układzie sercowo-naczyniowym. Prócz tego świnie są tanie i łatwe w hodowli, szybko się rozmnażają oraz szybko osiągają dojrzałość płciową. Łatwo poddają się zabiegom inżynierii genetycznej. Mają zbliżoną osmozę moczu, wielkość filtracji kłębuszkowej i przepływ krwi przez nerki. Także rzut minutowy serca oraz ciśnienie jest podobne. Są wszystkożerne, a wielkość ich narządów jest zbliżona do wielkości narządów człowieka.

Transgeniczne świnie

Problemem w przeszczepach międzygatunkowych jest obecność w krążeniu człowieka naturalnych przeciwciał przeciw obcogatunkowym tkankom. Chodzi tutaj o antygen Gal, który występuje u świni domowej, a nie występuje u człowieka. Po przeszczepieniu serca świni do organizmu człowieka dochodzi do wytwarzania przez ludzki organizm przeciwciał anty-Gal co prowadzi do bardzo szybkiego odrzutu, zniszczenia przeszczepionego narządu. Wiele mówi się obecnie o transgenicznych organizmach. Modyfikuje się je z różnych powodów, jednym z nich jest stworzenie świni domowej, z której można by było pobierać organy do przeszczepów dla człowieka. Celem jest stworzenie świni domowej zmodyfikowanej genetycznie, która będzie pozbawiona antygenu Gal. Niestety naukowcy mimo wielu prób nie pokonali jeszcze całkowicie bariery międzygatunkowej.

Etyka w przeszczepach

Ksenotransplantacje budzą wiele kontrowersji natury etycznej. Bo czy to etyczne wprowadzać do ludzkiego organizmu narządy pochodzące od świń, czy też innych zwierząt. Różnie także podchodzi do tego religia. Chrześcijaństwo otwarte jest na rozwój medycyny i nie ma negatywnego stosunku do ksenotransplantacji. W Japoni oraz Indiach niedopuszczalne są przeszczepy z udziałem tkanek pochodzących od zmarłych ludzi (śmierć mózgowa), więc ksenotransplantacja mogłaby stać się alternatywą tradycyjnych przeszczepów. Tak naprawdę każdy człowiek powinien mieć prawo do własnego zdania na temat przeszczepów międzygatunkowych bez względu jaką wyznaje religię i w jakim kraju żyje.

Parę słów na koniec o ksenotransplantacji

Ksenotransplantacja, to tak naprawdę wcale nie tak nowy temat. Próbuje się przeszczepiać narządy w obrębie różnych gatunków już od wielu wielu lat. Niestety jak pokazuje natura, nie jest to łatwy proces. Bariera międzygatunkowa uniemożliwia swobodne przeszczepianie narządów. Wykorzystanie narządów świn w medycynie ludzkiej jest wielką nadzieją na uratowanie tysięcy ludzi. Zapotrzebowanie na organy jest tak duże, że nie ma szansy na to, iż każdy kto go potrzebuje to go doczeka. Negatywnie nastawieni ludzie może powinni się postawić na miejscu tych, którzy za wszelką cenę chcą żyć nie zależnie od tego, czy w ich organizmie będzie pracowało ludzkie czy też odzwierzęce serce. Bo przecież to tylko narząd, który ma funkcję mechaniczną, a dusza każdego z nas jest mimo wszystko niezmienna. A co Wy na ten temat sądzicie?

E. Janicka