Choroba Alzheimera jak ją rozpoznać i zaakceptować?

Alzheimer to najczęstszy typ demencji. Jest to choroba nieuleczalna, postępująca z wiekiem. Warto poznać jej objawy, by szybko zareagować, gdy dostrzeżemy je u bliskich. Szacuje się, że ze względu na starzenie się społeczeństwa liczba chorych może się nawet potroić.

Przyczyna Alzheimera - patomechanizm

Przyjmuje się, że w ośrodkowym układzie nerwowym (OUN), w strukturach mózgu istotnych dla procesów pamięci, tworzą się płytki starcze zbudowane z amyloidu (rodzaj białka). Uszkodzeniu ulegają głównie neurony w OUN uwalniające acetylocholinę. Skutkiem jest nieodwracalne, przewlekłe zaburzenie funkcjonowania mózgu, które prowadzi do otępienia (demencji). Choroba po raz pierwszy została opisana w 1906 roku przez niemieckiego lekarza Aloisa Alzheimera- to też od jego nazwiska wywodzi się jej nazwa.

Kto jest w grupie zwiększonego ryzyka?

Ciężko jest określić jednoznaczną przyczynę choroby. Przypuszcza się jednak, że jest wiele czynników, które mogą ja wywołać. Przede wszystkim należą do nich:
- predyspozycje genetyczne (gdy w rodzinie były przypadki występowania choroby)
- zespół Downa
- wiek oraz płeć
- przebyte urazy głowy,
- udary mózgu
- używki
- choroby metaboliczne, np. cukrzyca
- zmiany postępujące wraz z wiekiem (produkcja wolnych rodników, itd.)

Przyjmuje się, że jedna na dziesięć osób powyżej 65 roku życia cierpi na chorobę Alzheimera, a powyżej 80 roku życia aż jedna na cztery osoby. Badania wykazały, że osoby samotne oraz nie trenujące umysłu są bardziej narażone na to schorzenie. W Polsce choruje ok. 200 tysięcy osób, a na świecie aż 30mln. Choroba trwa od 6 do 12 lat i kończy się śmiercią. Częściej zapadają na nią kobiety niż mężczyźni.

Objawy choroby Alzheimera

Pojawiają się w trzech obszarach:

1. Zaburzenia nastroju: pojawiająca się agresją, pobudliwość,

2. Zaburzenia funkcji poznawczych: apraksja(trudność w wykonywaniu zwykłych, codziennych czynności), afazja (spowolnienie mowy oraz zaburzenia w doborze odpowiednich słów), agnozja (nierozpoznawanie przedmiotów), brak koncentracji, racjonalnego myślenia, dezorientacja, brak pamięci (Te objawy jest najłatwiej zauważyć. Chora osoba zaczyna się zapominać, nie rozpoznaje miejsc, przedmiotów, ma zaburzenia koncentracji)

3. Zaburzenia psychiczne: nierozpoznawanie osób, omamy, urojenia, częste zmiany nastroju, lęki, panika

Leczenie choroby Alzheimera

Niestety choroba jest nieuleczalna, a stosowana na dzień dzisiejszy terapia ma za zadanie złagodzić objawy i je nieco opóźnić. Terapia obejmuje objawowe leczenie zaburzeń pamięci. Stosowanymi lekami są przede wszystkim te, które zwiększają poziom acetylocholiny, poprzez blokowanie enzymu, który ją rozkłada. Stosuje się także leczenie dodatkowe, które prowadzi do poprawy stanu energetycznego mózgu, zmniejsza pobudzenie ruchowe oraz agresje. Także może innowacyjnym rozwiązaniem stanie się szczepionka przeciwko białku- amyloidu.

Jak radzić sobie z chorobą Alzheimera u bliskiej osoby?

Osoba z Alzheimerem staje się najbardziej uciążliwa dla bliskich, którzy decydują się nią zaopiekować.. Niestety najczęściej jest tak, że choroba bardzo szybko postępuje i praktycznie zaraz po jej wykryciu chorujący wymaga stałej opieki. Bardzo ważne jest wczesne rozpoznanie choroby, gdyż można wtedy zastosować szybsze leczenie wspomagające pamięć, koncentracje. Osoba chora staje się ciężarem dla rodziny i często nie umie docenić pomocy jaką się jej zapewnia na co dzień. Warto poszukać grupy wsparcia, tak zorganizować opiekę nad chorą osobą, by rozłożyć ją na kilka osób. W zaawansowanej chorobie dochodzi do poważnej utraty pamięci, chora osoba staje się zagrożeniem dla samej siebie. Należy pamiętać, iż jej irracjonalne zachowanie jest wynikiem choroby, a nie złośliwości. Jeżeli decydujemy się zaopiekować taką osobą, pamiętajmy by podejść do niej z sercem, zapewnić stały rytm dnia, unikać z nią konfliktów i nie prowokować dla niej sytuacji stresowych. Jeżeli nie możemy się zaopiekować np. chorym rodzicem z różnych względów (nie odporności psychicznej, słabego zdrowia, itd. ) warto poszukać dobrego, sprawdzonego ośrodka. Często radykalne rozwiązanie jest nieuniknione. Opieka nad osobą z Alzheimerem wymaga dużej odporności psychicznej, a także siły fizycznej.

Kilka słów podsumowania…

A może mamy w swoim otoczeniu osobę (np. mamę), która w ostatnim czasie była jakby bardziej roztargniona, zapomina się częściej niż zwykle? Warto zwrócić uwagę na takie z pozoru błahe rzeczy, bo być może to początek choroby. Miejmy szacunek dla chorych oraz dużo współczucia, oni także potrzebują rodzinnego ciepła. Nigdy nie wiadomo, co nas czeka na starość…

E. Janicka